Zespół nadpobudliwości psychoruchowej znany jest na świecie od ponad150 lat. Oczywiście nie zawsze nazywał się tak samo. W ostatnich latach w literaturze problemu spotykamy skrót ADHD, który pochodzi od nazwy w języku angielskim, a oznacza
zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi. Na ten zespół składają się trzy grupy objawów:
I. Zaburzenia koncentracji uwagi:
– dziecko nie jest w stanie skoncentrować się na szczegółach podczas zajęć szkolnych, pracy lub w czasie wykonywania innych czynności, popełnia błędy wynikające z niedbałości,
– często ma trudności z utrzymaniem uwagi na zadaniach i grach,
– często wydaje się nie słuchać tego co do niego mówimy,
– często nie stosuje się do podawanych kolejno instrukcji i ma kłopoty z dokończeniem zadań szkolnych i wypełnianiem codziennych obowiązków, nie z powodu przeciwstawiania się lub niezrozumienia instrukcji,
– często ma trudności z zorganizowaniem sobie pracy lub innych zajęć,
– nie lubi, ociąga się lub unika rozpoczęcia zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego np. odrabianie zadań domowych,
– często gubi rzeczy niezbędne do pracy lub innych zajęć np. zabawki, przybory szkolne, ołówki, książki, narzędzia,
– łatwo rozprasza się pod wpływem bodźców zewnętrznych,
– często zapomina o różnych codziennych sprawach,
II. Nadruchliwość:
– dziecko ma często nerwowe ruchy rąk lub stóp, bądź nie jest w stanie usiedzieć na miejscu,
– wstaje z miejsca w czasie lekcji lub w innych sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia,
– często chodzi po pomieszczeniu lub wspina się na meble w sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe,
– często ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczywaniem,
– często jest w ruchu, “biega jak nakręcone”,
– często jest nadmiernie gadatliwe,
III. Nadmierna impulsywność:
– często wyrywa się z odpowiedzią zanim pytanie zostanie sformułowane w całości,
– często ma kłopoty z czekaniem na swoja kolej,
– często przerywa lub przeszkadza innym,
– nie przewiduje konsekwencji swojego działania,
– ma trudności w uczeniu się z wcześniejszych doświadczeń,
– ma kłopoty w uczeniu się ogólnych zasad,
– często ulega wypadkom,
– stosuje częste wymówki ?zaraz? oraz roszczenia ?już?.
Powyższe niektóre objawy dla zdiagnozowania zespołu ADHD muszą wystąpić przed 7 rokiem życia, ale po 4 roku życia, ponieważ u małych dzieci ruchliwość, żywiołowość i krótkie zainteresowania są naturalnym zachowaniem.
Objawy muszą występować w różnych środowiskach, nie tylko w szkole.
Objawy nie mogą wynikać z zaburzeń psychicznych.
W czasie stawiania diagnozy ADHD konieczne jest przeprowadzenie diagnozy obejmującej społeczne, rodzinne oraz szkolne funkcjonowanie dziecka.
Warto tu też zapamiętać, że ADHD nie oznacza:
– niespokojnego dziecka,
– niegrzecznego dziecka,
– żywego temperamentu,
– zaburzeń zachowania,
– braku wychowania,
– złośliwości,
– lenistwa,
– celowego łamania norm,
– agresji.
Do opracowania wykorzystano materiały szkoleniowe dr n.med. Artura Kołakowskiego “ABC ADHD w PPP – diagnoza i psychoedukacja” Rzeszów 2009 oraz książkę autorstwa: T. Wolańczyk,
A. Kołakowski, M. Skotnicka “Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci” wyd. BiFolium, Lublin 1999.